Showing posts with label Lamitlon. Show all posts
Showing posts with label Lamitlon. Show all posts

Sunday, July 20, 2014

Sawombung (Awang Keibi Sawombung)

Thangwai madaimadi awang keipi Sawompung-O koubadi karidagino Hairapati Lairel Meitingu Loinai kouba Thouwanthabana tongcheng phakmanungta yaorou sha tanbada Meidingu Thouwan Thabana [ 1195-1239 faobada pallamba Meidingu Thawanthaba] Lilwai (Eril  Turel) kharangpokpu panchongna tupi meina wotna khousabadi yaorou khuchummu kaipi yek sawom, sawom tharaitang samphabi pamel U kappapu pharammi. Meidingu na punglon thonlamye. yaorou sawom achangbabusung panam kaithang leina sana, punlamye. adu maramgibu lamlen awang kaipi sawom pun-o kou e [thangmeiron].  sawom pun-o haibadagi sawombung haina khangnakhi.

Serou koukhibagi Matang

Chingkhong Poireiton na Poirei Sidaba Wangngam nadaba lambu koina khunthirakpada Leima Leinaotabi na Poireitonda  Chinggi Lamdam amada hanglammi nahan eikhoi anina lakpa lambi loibi khongthin pung adubu kadaino hanglammi. Madu tabada Poireiton na khumkhi, eikhoi anina lambida leihouba tongthinpung adudi makhut thinduna  se ashini haina taklammi mafam adubu serou kourammi (Poireiton Khunthok).

SAGOLMANG koubadi kari maramdagino

Thangwai madaimadi [ Awang maikeigi karigumba mapham amadi ] SAGOLMANG koubadi kari maramdagino ?

Nahan nong mamang ngeida Thangwai Mar Ningthou na Langgoi sagol apaibabu fage haiduna sagol matung inna tanarammi. Sagol matung inna tanarakpabu mangkhirammi. Sagol mangkhiba mapham adubu SAGOLMANG haina kounakhi ( THANGMEILON).

Loklaopung haina khangnakhiba gi Maram

Meidingngu Senbi Khagembana Nongma Manai Masal Loiyin Khamyin Kharaga Loinana Achetpa Aronba Wa tanage haiduna koithoklakpada loibi Hembasingna Laokhongbagi Khonjel arappada Tarammi.. Ningthou na Manaisingda Laoriba Makhol karino Huyel Lan gi Sarao Lalaokholla Haina Hanglammi. Maduda Ningthou gi Manai Loibi Tharambuna Paokhumlak e. " Lairel Korou Enong thou-O tariba khollao ashi sarang lalaokholbu natte Hemba Pamyanba loibi loukhetpagi hoi laobagi khon ne" asumna ningthouna loibi Marambuga ngangnakhiba maphamdubu "Loklaopung" haina khangnakhi [ Ningthourol Laihui]

Senda (Sendra) Koukhibage matang

Senda Ewaikon koubadi karidagino Kege Moiranggi asheibasingna kanagumbana sikhi nakhibada pung sen yeiduna phi hongduna chatkhibabu phi yanduna hannarak e. paikhiba yotpakna makhutta pairaga hannarak e aduga yaorakpa sen na namei phiji da kiraga hannarakpada eshing eranlakpada tungda yepkhiba senna mang onna yeppada eshing eyaida takhiduna khutna thiduna loukhatkhi. sen takhiba mafamdubu Senta (Theitharaktuna Senda) haina maphamdubu khangnakhi [MOIRANG NINGTHOUROL LAMBUBA]

Loktak karamna kounakhibage haibagi matang

Loktak karamna kounakhibage haibagi matangda Moirang Thangjing gi Ching-goi Khumallambam Yaima Pandit na Sampadan touba Mington wari ani makhagi asumna piramba thengnei.

1.  Nongda Lairel Pakhangbana ahanba ningthou oiba matamda khaba nungjengbaga lan soknabada Pakhangba khangba yadraduna Taoroinaigi chiren mathakta tongduna loiren sana pungda khun gulak e (khun gulak e= Lam Koithoklakpa). Moirang tampakpu loiren sana pung kourammi,  Pakhangbana thangjing unnage lakpadu uraduna laknage ningduna lotle. Pakhangbana thangjingbu thiba khangdre. Nongda Lairen pakhangbana thangjing kadaida chatkhrabano haiduna wana leiringeida khoiyum lai pumnamakna pakhangbana thangjing lottuna leire haina tak e haiduna loktak koukhi [ Khumallambam Yaima: Moirang Thangjing gi Ching-goi, 1958:8].

2. Thangjing Koirel Lainingthou chanong ningthou tarengba haiba mingthol ashi kouba thangjing na khoiyum laiphangthou mapal (9) ga saroi  humphumathoiga (61) lai nura taret, Lai pakhang Taret (7), Lamleima mapal (9) amasung tureima mapal (9) ashiga lai ayambaga loinana khoiyum lairup lengna tinna chingshang napomda taret (7) faoba ching ashibu thangjing gi koloi mingdagi Thangjing haina kounei. ahanbada ching ashida cha kouba misha chaba hingchaba ningthou ama leirammi. Hingchaba ashigi lamba taibangpansida leiramde. Lai pumnamak hupna hingchabaga Hueiyen Lanthengnakhirammi. Engang paktaknana emu pamphennarare.. cha kouba hingchababu ngambinaba leikhidre. Makhoigi Lan soknaphamda leiriba pumnamak kutthaduna leppa faoba yakhidre. Khoiyum lai pumnamakki timen khutsu khulaising paiduna hueiyen landabada malem leibak mangnaba oire. hingchabada karisu touba ngamdare. matam aduda Lainingthou thangjing koirel na khutsu oina paiduna (Koiren haibadi houjikta Chakra Haibani hairiba khutlai ashi lainingthou thangjing gi Angshadagi puthokpa khutlaini] cha kouba hingchaba ningthou ashibu makok kaktuna hatle. misha chaba hingchabagi kanglup kaiduna chelle. khoiyum laising na tanaduna hingchabasingbu amata khakta hatle. Laisingna hingchabasingbu amata amata khakta takna hatkhi haiduna maphamdubu loktak koukhi. [Khumallambam Yaima: Moirang Thangjing Chinggoi,1958: 1,2,3].

"Mathakki mingthon wari anisi nattaba Shri Sarangthem Bormani gi Lamitlonda Loktak Koukhibagi Mingthon Wari atoppa amasu Thengnei. Mahakki Lamitlon Hairiba ashida Loktak Thonkhibagi Wari adusu athuba matamda soidana hapkatnaba hotnage"

Senda (Sendra) Koukhibage matang

Senda Ewaikon koubadi karidagino Kege Moiranggi asheibasingna kanagumbana sikhi nakhibada pung sen yeiduna phi hongduna chatkhibabu phi yanduna hannarak e. paikhiba yotpakna makhutta pairaga hannarak e aduga yaorakpa sen na namei phiji da kiraga hannarakpada eshing eranlakpada tungda yepkhiba senna mang onna yeppada eshing eyaida takhiduna khutna thiduna loukhatkhi. sen takhiba mafamdubu Senta (Theitharaktuna Senda) haina maphamdubu khangnakhi [MOIRANG NINGTHOUROL LAMBUBA]